W 80. rocznicę Sonderaktion Krakau krakowski IPN i stowarzyszenie Ne Cedat Academia organizują wycieczkę akademicką śladami tej akcji – wyprawa, w której udział wezmą m.in. przedstawiciele rodzin zamordowanych, rozpocznie się w czwartek i potrwa do poniedziałku.
W grupie 50 osób, które uczestniczyć będą w wyjeździe, są – oprócz rodzin aresztowanych podczas niemieckiej akcji Sonderaktion Krakau – m.in. młodzież licealna i studenci, przedstawiciele IPN.
Trasa wyjazdu „Śladami Sonderaktion Krakau – in memoriam prof. Andrzeja Małeckiego” rozpocznie się w Krakowie od wizyty w sali 56 w Collegium Novum, gdzie profesorowie zostali aresztowani. Uczestnicy wyjazdu pobiorą także ziemię spod Dębu Wolności przed Collegium Novum – ziemię tę zabiorą do Niemiec: w sobotę rozsypią ją na terenie byłego obozu koncentracyjnego Sachsenhausen (na miejscu baraków nr 45 i 46), a w niedzielę na terenie b. obozu w Dachau (przy bloku nr 23).
Wyjazd ma być połączony z opisem historycznym poszczególnych etapów martyrologii krakowskich uczonych, prelekcjami, projekcją filmów i wspomnień.
6 listopada 1939 r. gestapo podstępnie zwabiło uczonych do Collegium Novum UJ w Krakowie. W wyniku Sonderaktion Krakau, której celem było zniszczenie polskich elit, 183 krakowskich profesorów i nauczycieli akademickich, w tym 155 pracowników UJ, zostało aresztowanych, a następnie wywiezionych do obozów koncentracyjnych w Sachsenhausen i Dachau. Wskutek międzynarodowego poruszenia Niemcy zwolnili część więźniów z obozu w Sachsenhausen – jak zwracają uwagę historycy, był to jedyny taki przypadek w dziejach niemieckich obozów koncentracyjnych. 8 lutego 1940 r. obóz opuściło 102 więźniów, którzy ukończyli 40. rok życia. Przed zwolnieniem musieli się pisemnie zrzec wykonywania w przyszłości swoich zawodów. Pozostałych profesorów naziści przewieźli do innych obozów, m.in. do Dachau (4 marca 1940) i później częściowo zwalniali.
Prof. Andrzej R. Małecki (I 1943-III 2019) był założycielem i przewodniczącym stowarzyszenia Ne Cedat Academia, kultywującego pamięć o martyrologii naukowców wyższych uczelni Krakowa w czasie okupacji niemieckiej, inicjatora upamiętnień i autora artykułów naukowych poświęconych Sonderaktion Krakau. Z wykształcenia fizyk, absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jego ojciec prof. Mieczysław Małecki, językoznawca, był wśród aresztowanych 6 listopada 1939 r. uczonych, z niemieckich obozów wrócił po ok. roku, po powrocie organizował w Krakowie tajne nauczanie uniwersyteckie.(PAP)
autor: Beata Kołodziej, skrót redakcji
PAP/Piotr Polak