Sanktuarium Matki Pokoju w Stoczku Klasztornym zostało uznane przez prezydenta Andrzeja Dudę za Pomnik Historii. Jest to szósty Pomnik Historii w woj. warmińsko-mazurskim – poinformował Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Narodowy Instytut Dziedzictwa poinformował, że mianem Pomnika Historii objęto kościół pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny z otaczającymi go krużgankami i klasztorem.
Zespół sanktuarium Matki Pokoju w Stoczku Klasztornym powstał jako fundacja, wotum wdzięczności biskupa warmińskiego Mikołaja Szyszkowskiego za rozejm polsko-szwedzki w czasie wojny trzydziestoletniej (XVII w.).
Losy świątyni – co podkreślił NID – splatały się z historią Polski: w okresie zaborów stoczkowski klasztor przejął skarb państwa. Klasztor władze pruskie przekształciły w szkołę elementarną, a kościół zamknęły. W tym czasie wiele dzieł sztuki znajdujących się w świątyni zaginęło, a sam kościół niszczał. Jednak w wyniku starań ówczesnych władz diecezjalnych, w 1840 roku władze pruskie przekazały kościół i klasztor diecezji warmińskiej – dzięki temu wróciło tam życie religijne i pielgrzymkowe.
W czasach PRL miejsce to stało się jednym z miejsc internowania Prymasa Tysiąclecia, kard. Stefana Wyszyńskiego. Spędził tu blisko rok w latach 1952–53. Obecnie można zwiedzać pomieszczenia klasztorne, w których więziony był Prymas oraz przyklasztorny ogród, po którym spacerował. W czasie internowania Prymasowi ani razu nie pozwolono wejść do kościoła.
W 1987 roku papież Jan Paweł II świątynię w Stoczku wyniósł do godności bazyliki mniejszej.
Poza Stoczkiem Klasztornym w woj. warmińsko-mazurskim miano Pomników Historii posiada pięć innych miejsc: zespół katedralny we Fromborku, Grunwald – Pole Bitwy, Kanał Elbląski, zamek biskupów warmińskich w Lidzbarku Warmińskim oraz sanktuarium w Świętej Lipce. (PAP)