Zaprojektowany przez nazywanego “polskim Gaudim” Stanisława Niemczyka kościół pod wezwaniem Ducha Świętego w Tychach został wpisany do rejestru zabytków woj. śląskiego. Wnętrze tej unikatowej architektonicznie budowli zdobią ikony autorstwa Jerzego Nowosielskiego.
Jak wskazuje miejska konserwator zabytków w Tychach Anna Syska, na wyjątkowość kościoła złożyły się talenty i pomysły dwóch twórców: architekta Stanisława Niemczyka i malarza Jerzego Nowosielskiego, którzy połączyli elementy różnych tradycji.
“Architekt odwołał się do symbolu starotestamentowego namiotu oraz do górnośląskich sobót, czyli podcieni otaczających kościoły drewniane, w fenomenalny sposób wykorzystał też cegłę, drewno i żelbet, zaprojektował także wyposażenie kościoła. Artysta natomiast wykonał dekoracje inspirowane malarstwem bizantyńskim o bogatej, symbolicznej kolorystyce. W efekcie powstała niezmiernie ciekawa budowla sakralną, która zachwyca” – oceniła konserwator.
Wybudowany w latach 1979-1983 kościół został objęty ochroną wraz z dzwonnicą i otoczeniem. Wojewódzki Konserwator Zabytków uznał, że stopień zachowania wartości historycznych, artystycznych i naukowych budowli uzasadnia objęcie jej ochroną. “Mamy to szczęście, że na terenie miasta powstał jeden z najwybitniejszych budynków sakralnych zrealizowanych po II wojnie światowej w Polsce” – ocenił wiceprezydent Tychów ds. gospodarki przestrzennej Igor Śmietański.
Kościół pw. Ducha Św. to siódmy w Tychach obiekt, wpisany do rejestru zabytków woj. śląskiego. Pozostałe to browary: Książęcy i Obywatelski, a także Huta Paprocka, pałac myśliwski, kościół św. Marii Magdaleny oraz willa przy ul. Damrota.
Architekt tyskiego kościoła pw. Ducha św. Stanisław Niemczyk zmarł w maju ub. roku w wieku 76 lat. Był silnie związany z Tychami, gdzie mieszkał. Od 1968 r. pracował w tamtejszym Miastoprojekcie. W mieście zasłynął z tworzenia obiektów nietypowych, wyprzedzających swój czas. Był autorem budynków handlowych, usługowych, mieszkalnych, m.in. zabudowy ośrodka wypoczynkowego w Paprocanach oraz osiedla H7 na terenie dzielnicy Glinka.
Jego najsłynniejszymi projektami były kościoły: pw. Jezusa Chrystusa Odkupiciela w Czechowicach-Dziedzicach, Ducha Świętego w Tychach, a także świątynia Miłosierdzia Bożego na osiedlu Oficerskim w Krakowie. W Tychach od 2000 r. powstaje kolejne dzieło Niemczyka – budowany z kamienia monumentalny zespół klasztorno-kościelny oo. franciszkanów, nazywany “tyskim Asyżem”.
Wnętrze kościoła pw. Ducha św. zdobią ikony autorstwa zmarłego niespełna 9 lat temu Jerzego Nowosielskiego – jednego z najwybitniejszych polskich malarzy. Powstawały w latach 1982-1987; wykonano ok. 60 proc. początkowego planu artysty. “Osobliwością jest podłoże tych polichromii w Tychach – wspaniała boazeria. Na takim drzewie to się właściwie maluje samo, sprawia ono bowiem przy słonecznej pogodzie takie tło, które staje się podobne do tła kościoła w Palermo czy kościoła św. Marka w Wenecji” – pisał Nowosielski rok po skończeniu pracy w Tychach.
Ok. 130-tysięczne Tychy rozwinęły się w okresie powojennym. Rozpoczęta w latach 50. ubiegłego wieku – decyzją najwyższych władz PRL – budowa Nowych Tychów była jedną ze sztandarowych inwestycji socjalizmu, obok budowy Nowej Huty w Krakowie. Aż do lat 80. powstawały kolejne osiedla, nazywane kolejnymi literami alfabetu.(PAP, Foto: wikipedia)
autor: Marek Błoński